حسابداری مالی گونه‌ای از حسابداری است، که اطلاعات مالی را در قالب ترازنامه‌ها و صورت های سود و زیان برای استفاده داخلی سازمان، کارکنان شرکت، همچنین برای گزارش دهی به سهام داران، سازمان های دولتی و ناظران جمع‌آوری، تحلیل و ارائه می‌کنند. این نوع از حسابداری را می توان حسابداری گزارش نیز نامید. زیرا هدف اصلی در این نوع از حسابداری، تهیه صورت های مالی اساسی میباشد که مورد نیاز استفاده کنندگان از این صورت های مالی است.
اهداف حسابداری مالی
با توجه به اینکه، در حسابداری اطلاعات با ارزشی در میان صاحبان و سهامداران یک شرکت منتقل میشود، بنابراین اهداف حسابداری مالی باید از پیش به وضوح مشخص شده باشد تا مدیران بدانند که برای هر موقعیت چگونه تصمیم گیری کنند. یکی از اهداف حسابداری مالی، تهیه و ارائه اطلاعات در مورد موقعیت و وضعیت مالی سازمان و عملکرد و تغییرات ایجاد شده در موقعیت های مالی سازمان است که میتواند برای بسیاری از تصمیم گیرندگان در سازمان مفید واقع شود.
علاوه براین، مخاطب این اطلاعات شامل مدیران، سهامداران، سرمایه گذارها، موسسات مالی، تامین کننده ها، مشتری ها، کارکنان، رقبا، عموم مردم و دولت هستند که هر کدام از این اطلاعات را برای موقعیت خاصی استفاده می کنند به عنوان مثال؛ مدیران، با ارزیابی عملکردهای سازمان و اتخاذ تصمیمات سرمایه ای بر اساس این تحلیل ها، امور سازمان را ارزیابی می کنند در حالی که، سهامدارن از این اطلاعات برای ارزیابی ریسک، بازگشت سرمایه به سازمان و اتخاذ تصمیمات سرمایه ای بر اساس این تحلیل بهره می برند.
فرایند حسابداری مالی
امروزه، حسابداری و انجام امور مالی در تمامی شرکتها و بنگاه‌های اقتصادی کوچک یا بزرگ یک تخصص محسوب می شود. روند عملیات و مراودات مالی در بنگاه‌های اقتصادی بایستی از قواعد و اصول خاصی پیروی نماید. فرقی نمی‌کند که این سازمان ها و موسسات، تولیدی، صنعتی، پیمانکاری یا بازرگانی باشند و یا به صورت موقت یا دائم فعالیت کنند، موضوع مهم این است که امور حسابداری مالی و سایر عملیات مالی به صورت درست و بر طبق اصول و استانداردهای حسابداری و تحت نظارت کادری مجرب و تحت فرایندی خاص انجام بگیرد.
فرایند حسابداری مالی شرکت ها و بنگاه های اقتصادی، شامل موارد زیر است :
۱- امور پرسنلی و اداری
۲- تهیه‌ی صورت‌های مالی
۳- بستن حساب ها
۴- کنترل، تجزیه و تحلیل حساب ها
۵- تهیه ترازنامه و دفاتر قانونی
صورت های مالی
صورت مالی یکی از اجزای مهم و اساسی در فرایند حسابداری مالی است. این اظهارات برای اشخاص خارجی از جمله سرمایه‌گذاران، مدیران و مقامات مالیاتی در نظر گرفته شده‌اند و به صورت سه ماهه و سالانه آماده میشوند. سپس مطابق با اصول عمومی حسابداری ارائه میشوند. کاربردهای صورت مالی در شرکت شامل موارد زیر است :
۱- نشان دهنده وضعیت مالی شرکت
۲- نشان دهنده نحوه کسب درآمد شرکت
۳- نشان دهنده هزینه های شرکت
۴- نشان دهنده میزان وجوه نقد شرکت جهت سرمایه‌گذاری‌ها و مصارف آینده
تعریف صورت های مالی
صورت‌های مالی یا گزارشهای مالی یا گزارشگری مالی عبارت است از، ارائه اطلاعات خلاصه شده و طبقه بندی شده درباره وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی واحد تجاری، به گونه‌ای که برای طیفی وسیعی از استفاده کنندگان از این صورت‌های مالی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی سود‌مند واقع شود. به بیان ساده، واحد حسابداری مالی می بایست، فرایند اقتصادی شرکت را خلاصه کرده و در قالب گزارش های مالی به اشخاص برون سازمانی ارائه دهد.
صورت های مالی عبارت است از ؛ ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجه نقد.
استفاده کنندگان صورت های مالی
یکی از موضوعات اصلی که تأثیر مهم و فراوانی بر رشته حسابداری گذاشته است، مالیات بر درآمد می باشد. تعیین مالیات بر درآمد مستلزم شناخت دقیق سود خالص بوده و لازمه این شناختف نگهداری حسابها و دفاتر منظم و تهیه صورت های مالی است که میزان سود را به درستی نشان دهد. به این ترتیب دولتها یکی از اصلی ترین استفاده کنندگان از صورت های مالی مؤسسات محسوب می شوند. دیگر استفاده کنندگان از این صورت های مالی عبارتند از : بانکها، اعتبار دهندگان، بستانکاران بلند مدت و کوتاه مدت، فروشندگان، مشتریان، کارکنان، سرمایه‌گذاران بالقوه، کارگزاران بازار سرمایه، جامعه و مدیریت مؤسسه.
سیستم حسابداری مالی
در یک مفهوم کلی میتوان گفت سیستم حسابداری در بر گیرنده ی تمامی شبکه ارتباطات بکار گرفته شده بوسیله موسسه می باشد که برای تهیه نمودن نیازهای اطلاعاتی آن موسسه بوجود می آید. به عبارت دیگر فرم ها، سوابق، رویه ها، دستورالعمل ها و روشهای پردازش اطلاعات مورد استفاده جزء اصلی سیستم حسابداری هستند که در استخراج گزارشهای مختلف سهیم می باشند.
فرم ها مانند: فاکتورفروش، رسید انبار، سند روزنامه و چک در ثبت معاملات بکار گرفته می شوند و سوابقی نظیر دفاترروزنامه، کل و معین برای انباشته کردن اطلاعات بکار می روند و رویه ها ودستورالعملهای که به منظور حفاظت از داراییها و کنترل عملیات و انجام هزینه ها طراحی میشوند نیز مورد نظر میباشد.
محصول نهایی سیستم حسابداری، گزارشهایی است که مورد توجه افراد داخل و خارج موسسه قرار می گیرند و این همان گزارشهای مالی (صورت های مالی) موسسه می باشند. علاوه بر این گزارشها تجزیه و تحلیلهایی که مورد نیاز مدیریت می باشد نیز بر مبنای اطلاعات حسابداری تهیه می گردد. بطور کلی می توان گفت، گزارشهای مالی آخرین محصول سیستم حسابداری است. بنابراین انتظار می رود شبکه ارتباطات بکار گرفته شده توسط موسسه طوری طراحی گردد که قادر باشداطلاعات مفید را براساس برنامه زمانبندی شده دراختیار افراد ذینفع قراردهد.
امکانات و ویژگی‌های سیستم حسابداری مالی
۱- امکان تعریف دوره‌های مالی با تاریخ شروع و پایان دلخواه و ثبت عملیات در هر دوره
۲- امکان تعریف کدینگ حسابها به صورت ساختار درختی و به صورت جدول کدینگ حسابها
۳- امکان تعریف انواع حسابهای تفصیل به صورت نامحدود
۴- تعریف مراکز هزینه، پروژه ها، اشخاص و شرکتها، حسابهای بانکی، اعتبارات اسنادی، قراردادها با فیلدهای استاندارد
۵- تعریف انواع سند حسابداری
۶- تعریف واحدهای بررسی اسناد حسابداری و تعریف مسیر بررسی اسناد برای هر نوع سند
۷- ضمیمه کردن مستندات متنی، تصویری، صوتی و… به صورت فایل برای هرسند حسابداری
۸- تعریف دسته اسناد و گروه بندی اسناد
۹- تعریف مجموعه حسابها و گزارشگیری بر اساس مجموعه حسابهای تعریف شده
۱۰- دریافت اتوماتیک اسناد از سایر سیستم‌ها
۱۱- بررسی اسناد حسابداری برای هر سند و یا گروهی از اسناد
۱۲- امکان دریافت فایل های اکسل و تکست در سند حسابداری
۱۳- صدور خلاصه سند جهت تنظیم دفاتر قانونی
۱۴- ثبت سند حسابداری بدون شماره و تخصیص شماره به سند در هر مرحله از مراحل بررسی یا تایید سند حسابداری
۱۵- حفظ امنیت سیستم و همچنین ذخیره اطلاعات ثبتی آخرین ویرایش کننده سند
۱۶- امکان دسته بندی اسناد به صورت دلخواه
۱۷- صدور اعلامیه بدهکار و بستانکار و ثبت سوابق اعلامیه‌های صادره
۱۹- امکان خلاصه سازی اسناد حسابداری در دوره های زمانی دلخواه کاربر برای سهولت در دفتر نویسی
۲۰- انجام عملیات خودکار بستن حسابها برای حسابهای موقت (سود و زیان)
