ویژگی های صنعت پیمانکاری و حسابداری قرارداد های بلند مدت پیمانکاری

نیک تدبیر – ویژگی های صنعت پیمانکاری و قراردادهای بلند مدت پیمانکاری

به منظور کسب دانش در خصوص حسابداری و حسابرسی قرارداد های بلند مدت پیمانکاری بایستی بر موضوعات ذیل اشراف کافی وجود داشته باشد .

ویژگی های عمومی در قراردادها

در هریک از قراردادها می توان:

الف) مبلغ قرارداد را براساس تغییر شاخص قیمت ها تعدیل کرد.

ب) در طول اجرای طرح شرایط قرارداد را با توجه به تغییر مقادیر کار یا نوع مصالح، مدت پیمان یا بنا بر تراضی طرفین قرارداد تغییر داد.

ج) برای ایجاد انگیزه و تشویق پیمانکار به اتمام کار قبل از موعد مقرر،پاداش و برای جلوگیری از تاخیر در اجرای عملیات،جرایمی در نظر گرفت.

ویژگی های صنعت پیمانکاری

ویژگی های صنعت پیمانکاری عبارتند از :

• • اجرای عملیات موضوع پیمان از طریق عقد قرارداد به پیمانکار واگذار می شود و مدت اجرای طرح معمولا به بیش از یک دوره مالی تسریع می یابد.
  • عملیات اجرایی پیمان مستلزم خدمات مشاوره(مطالعه،طراحی و نظارت) است که معمولا کارفرما یا خود به تنهایی آن را انجام میدهد و یا به مهندسان مشاور واگذار می کند.
  • فعالیت های پیمانکاری برخلاف سایر فعالیت های تولیدی که معمولا در فضای کارخانه انجام می شود در محل اجرای طرح که کارفرما د راختیار پیمانکار قرار می دهد،صورت می گیرد.
  • هرقرارداد پیمانکاری معمولا به ساختن یک دارایی خاص می انجامد.
  • قرارداد پیمانکاری پس از انجام تشریفات مناقصه و در مواردی از طریق ترک مناقصه یا توافق قیمت به پیمانکار واگذار می شود.
  • مبلغ قرارداد بتدریج در طول دوره اجرای طرح از طریق تنظیم صورت وضعیت به پیمانکار پرداخت می شود.
  • اگرچه پرداخت مخارج اجرای طرح به عهده پیمانکار است اما کلیه کارها وتدارکاتی که بهای آن پرداخت شده است در طول اجرای طرح به کارفرما تعلق دارد.
  • کارفرما برای جبران خسارت های احتمالی و اطمینان از مسئولیت پذیری پیمانکار،علاوه بر پوشش های بیمه ای معمولا ضمانتنامه های متعددی نیز از پیمانکار می گیرد.
  • مخارج پیمان و مبلغ صورت وضعیت های تایید شده،در طول اجرای طرح انباشته می شود و این امر مدیریت،حسابداری و حسابرسی قراردادهای پیمانکاری را دشوار می سازد.
  • موضوع عملیات پیمان در دو مرحله موقت و قطعی به کارفرما تحویل می شود.
  • پیمانکار در طول اجرای طرح،به ویژه درقراردادهای مقطوع، با خطرات ذاتی ازجمله حوادث قهری و غیرمترقبه مواجه است.

مراحل اجرای طرح

مراحل اجرای طرح های بلند مدت پیمانکاری در موسسات بخش عمومی و بخش خصوصی تفاوت ماهوی ندارد و موسسات بخش خصوصی در اجرای عملیات پیمانکاری کمابیش از تشریفات مورد عمل بخش عمومی پیروی می کنند.طرح های بلند مدت پیمانکاری معمولا در سه مرحله مطالعات مقدماتی، مطالعات تفصیلی و اجرا و نظارت انجام می شود که هریک از این مراحل شامل اقدامات معینی به شرح زیر است:

مرحله اول: مطالعات مقدماتی طرح

مرحله دوم: مطالعات تفصیلی طرح

مرحله سوم: اجرای طرح

مطالعات مقدماتی طرح

مطالعات شناسایی طرح شامل مراحل زیر می باشد.

• • تعیین هدف طرح
  • شناخت اجزای تشکیل دهنده
  • ورودی و خروجی ها
  • امکانات فنی و اجرائی طرح
  • نوع مصالح ساختمانی
  • ماشین آلات و تجهیزات
  • نیروی انسانی
  • سایر امکانات و محدودیت ها
  • حجم سرمایه گذاری(ریالی و ارزی)و طول مدت اجرای طرح
  • تشخیص و بررسی گزینه های احتمالی
  • توجیه فنی،اقتصادی،اجتماعی و زیست محیطی(امکان سنجی اولیه)

تهیه طرح مقدماتی

این مرحله پس از اتمام و تصویب گزارش شناخت طرح اقدامات مربوط به تهیه طرح مقدماتی بوسیله کارفرما آغاز می شود. :

• • تحقیقات و بررسیهای لازم برای طراحی
  • تهیه نقشه های مقدماتی
  • بررسی مشخصات کلی طرح
  • انجام مطالعات برای گزینه یابی
  • انتخاب مناسب ترین گزینه و توجیه پذیری آن

مطالعات تفصیلی طرح

۱- تهیه نقشه های تفصیلی

• • طراحی تفصیلی و اجرائی طرح
  • بررسی ها
  • تحقیقات
  • کاوشهای سطحی و زیر سطحی
  • نقشه برداریها
  • طراحی و آزمایش تعیین مشخصات فنی طرح
  • مقادیر دقیق کار
  • برنامه زمانی اجرای کار
  • منابع تهیه مصالح
  • تهیه نقشه های تفصیلی
  • تهیه اسناد و مشخصات اجرائی طرح
  • تهیه اسناد و مدارک مناقصه

۲- شرایط عمومی و خصوصی پیمان

• • مشخصات فنی عمومی و خصوصی
  • مقادیرکاروبرآورد هزینه اجرای طرح
  • استناد براساس آخرین فهرست بها

اسناد ومدارک مناقصه بایدبه شکلی تنظیم و فراهم گردد که پیمانکار در صورت تمایل به شرکت در مناقصه،بدون هیچ گونه ابهامی بتواند براساس آنها،مبلغ پیشنهادی خود را برای اجرای طرح به سادگی و دقت محاسبه کند.

اجرای طرح

ارجاع کار به پیمانکار

الف) دعوت از پیمانکاران برای اجرای طرح

• • مناقصه عمومی
  • مناقصه محدود
  • ترک مناقصه

ب) فروش یا توزیع اسناد و مدارک مناقصه

ج) شرکت در مناقصه

د) انتخاب پیمانکار

انعقاد قرارداد پیمانکاری

بعد از آنکه پیمانکار از طریق مناقصه عمومی،مناقصه محدود یا ترک مناقصه انتخاب شد قرارداد پیمانکاری براساس قیمت پیشنهادی او تنظیم می گردد و عملیات اجرایی پیمان به ترتیب زیر انجام می گیرد:

الف) گرفتن ضمانتنامه حسن انجام تعهدات

ب) تنظیم قرارداد پیمانکاری

ج) ارائه ضمانتنامه پیش پرداخت

د) تائیدیه پیش پرداخت

قسمت اول قرارداد های پیمانکاری

قسمت سوم قرارداد های پیمانکاری

به منظور اطلاع از استاندارد حسابداری پیمانکاری به بخش استاندارد های حسابداری مراجعه فرمایید.